CHRZESCIJAŃSTWO
----------------
objawiona religia monoteistyczna i rodzina związków wyznaniowych głoszących nauczanie o Jezusie Chrystusie, jego męczeńskiej śmierci i zmartwychwstaniu. Dokładne granice chrześcijaństwa są kwestią sporną, nie wszyscy zaliczają do wyznań chrześcijańskich Świadków Jehowy, Mormonów, arian oraz niektórych nowych ruchów religijnych, choć same te wyznania uważają się za chrześcijańskie. Szacunkowo oblicza się, że chrześcijaństwo wyznaje około 30% ludności świata (1,8 miliardów).
W tym: około 970 milionów to katolicy, 300-450 milionów - protestanci,
150 milionów - prawosławni, 60 milionów - anglikanie i 30 milionów wyznawców Kościołów wschodnich - niechalcedońskich, 6 milionów - Świadkowie Jehowy

Chrześcijaństwo jest religią monoteistyczną: zakłada wiarę w jednego Boga choć większość wyznań podziela dogmat trynitarny i głosi, że Bóg istnieje w trzech osobach Trójcy Świętej jako Bóg Ojciec, Syn Boży (Chrystus) i Duch Święty. Chrześcijanie wielu wyznań (zwłaszcza katolicy i prawosławni) czczą także Maryję - matkę Jezusa jako "Matkę Bożą", świętych i aniołów, co według krytyków tych wyznań zbliża je do henoteizmu.


Podział wyznań chrześcijańskich :
-katolicyzm
-rzymski katolicyzm
-katolicyzm rytów wschodnich (w tym grekokatolicyzm)
-starokatolicyzm (w tym polskokatolicyzm i mariawityzm)
-prawosławie (w tym staroobrzędowcy)
-kościoły wschodnie
-nestorianizm
-chrześcijaństwo koptyjskie
-chrześcijaństwo ormiańskie
-protestantyzm i wyznania tradycji protestanckiej
-luteranizm
-kalwinizm
-anglikanizm
-baptyzm
-zielonoświątkowcy
-metodyzm
-adwentyzm
-badacze Pisma Świętego (w tym Świadkowie Jehowy)
-mormonizm
-unitarianie (w tym bracia polscy)

Główne prawdy wiary

-Jest jeden Bóg.
-Bóg jest Sędzią sprawiedliwym, który za dobro wynagradza, a za zło karze.
-Są trzy Osoby Boskie : Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty.
-Syn Boży stał się człowiekiem i umarł na krzyżu dla naszego zbawienia.
-Dusza ludzka jest nieśmiertelna.
-Łaska Boska jest do zbawienia koniecznie potrzebna.

Siedem cnót w grzechów im przeciwnych

Pokora - pycha.
Hojność - chciwość.
Czystość - nieczystość.
Miłość - nienawiść.
Umiarkowanie - nieumiarkowanie.
Cierpliwość - gniew.
Gorliwość i pracowitość - lenistwo.



Osiem Błogosławieństw Chrystusa

-Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie.
-Błogosławieni, którzy płaczą, albowiem oni będą pocieszeni.
-Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię.
-Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, abowiem oni będą
nasyceni.
-Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
-Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.
-Błogosławieni którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami
Bożymi.
-Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy królestwo niebieskie. Błogosławieni jesteście, gdy ludzie wam urągają i prześladują was, i gdy mówią kłamliwie wszystko złe na was z mego powodu. Cieszcie się i radujcie, albowiem wasza nagroda wielka jest w niebie


Dziesięć przykazań Bożych.

-Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
-Nie będziesz brał imienia Pana Boga nadaremno.
-Pamiętaj, abyś dzień dzień święty święcił.
-Czcij ojca swego i matkę swoją.
-Nie zabijaj.
-Nie cudzołóż.
-Nie kradnij.
-Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
-Nie pożądaj żony bliźniego swego.
-Nie pożądaj żadnej rzeczy bliźniego swego.


Pięć przykazań kościelnych

-Ustanowione przez Kościół dni święte święcić.
-W niedzielę i święta we Mszy więtej nabożnie uczestniczyć.
-Posty nakazane zachowywać.
-Przynajmniej raz w roku spowiadać się i w czasie wielkanocy komunie św.
przyjmować.
-W czasach zakazanych zabaw hucznych nie urządzać.

Siedem Sakramentów świętych

Chrzest.
Bierzmowanie.
Eucharystia.
Pokuta.
Namaszczenie chorych.
Kapłaństwo.
Małżeństwo.

Trójca Święta -
Bóg religii chrześcijańskiej. Jest trójosobowy (Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty), jednak każda z tych osób jest tym samym, jednym Bogiem.
Bóg jest wszechmocny, wieczny i nieskończony. Poszczególne Osoby są tożsame co do natury i substancji (są jednym i tym samym Bogiem), ale są oddzielnymi osobami, różniącymi się pochodzeniem i wzajemnymi relacjami. Bóg Ojciec nie pochodzi od nikogo, Syn Boży został zrodzony przez Ojca, Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna (katolicyzm) lub tylko od Ojca (prawosławie).

Druga Osoba Trójcy - Syn Boży (Słowo Boże, Logos) - według religii chrześcijańskiej, dla zbawienia ludzkości wcieliła się w człowieka Jezusa Chrystusa i pozostaje z nim w unii hipostatycznej (Jezus jest zarówno prawdziwym Bogiem, jak i prawdziwym człowiekiem, ale jedną osobą).


- KATOLICYZM
(z gr. katholikos, powszechny) to jedno z głównych wyznań chrześcijańskich. Ma wyjątkowo silnie scentralizowaną strukturę. Głową Kościoła Katolickiego na Ziemi jest papież, uznawany za spadkobiercę Apostoła Piotra oraz przedstawiciela Jezusa na ziemi; wybierany po śmierci poprzednika w ogólnym zgromadzeniu kardynałów-elektorów, zwanym konklawe. Siedzibą papieża jest Watykan.


- PRAWOSŁAWIE
Doktryna wschodnich kościołów chrześcijańskich - jednej z dwóch grup kościołów powstałych w wyniku rozłamu w kościele chrześcijańskim z 1054 roku (tzw. schizmy wschodniej). Choć w chrześcijaństwie już wcześniej pewne grupy podążały własną drogą, moment oddzielenia się od siebie katolicyzmu i prawosławia wyznacza ostateczny koniec "kościoła ogólnochrześcijańskiego".

Genezy prawosławia upatruje się w pogłębianiu różnic cywilizacyjnych między greckim Wschodem a łacińskim Zachodem oraz w walce o prymat w chrześcijaństwie, która we wczesnym średniowieczu zdominowała stosunki Rzymu z Konstantynopolem. Podział ten utrwalił się ostatecznie z upadkiem Bizancjum (1453).
Doktryna prawosławna opiera się na dekretach siedmiu pierwszych soborów powszechnych i przekazach ojców Kościoła. Nie uznaje pochodzenia Ducha świętego od Syna (tylko od Ojca), odrzuca też ideę odpustu, czyśćca oraz celibat niższego duchowieństwa. Prawosławie nie uznaje prymatu papieża i dopuszcza tylko jeden obrządek - grecki (bizantyjski). W prawosławiu duże znaczenie mają autonomiczne, podlegające biskupom klasztory.


- PROTESTANSTYZM
szereg chrześcijańskich wyznań religijnych powstałych na skutek ruchów reformatorskich wewnątrz kościoła rzymskokatolickiego rozpoczętych w XVI wieku przez wystąpienie Marcina Lutra. Termin "protestantyzm" pochodzi od protestu złożonego przez luteran 6 księstw i 14 miast w 1529 roku przeciw uchwale zabraniającej przechodzenia na luteranizm.

Główną cechą wyznań protestanckich jest odrzucenie Tradycji przyjmowanej przez Kościół katolicki jako równorzędną z Pismem Świętym podstawę wiary (zasada "sola scriptura"), przyjęcie, że podstawą zbawienia jest wiara, a nie uczynki (zasada "sola fide"), odrzucenie odpustów, doktryny czyśćca, kultu maryjnego i świętych, celibatu księży, władzy papieskiej i liturgii w języku łacińskim. Dyskusje wśród teologów protestanckich dotyczyły m. in. znaczenia sakramentu eucharystii (realnego czy symbolicznego), predestynacji bądź udziału woli w zbawieniu (arminianizm czy kalwinizm), charakteru sakramentu chrztu (chrzest wiernych czy chrzest niemowląt), ustroju kościoła (episkopalizm, prezbiterianizm i kongregacjonizm). Spory te doprowadziły do wykrystalizowania się szeregu nurtów i różnorodności w łonie protestantyzmu

BUDDYZM
----------
to religia powstała ok. V w. p.n.e. w północnych Indiach.

Jej założycielem i twórcą podstawowych założeń był, żyjący od około 560 do 480 roku p.n.e. Siddhartha Gautama, syn księcia z rodu Śakjów, władcy jednego z państw-miast w północnych Indiach. Termin Budda przyjęty przez Gautamę oznacza w języku sanskryckim i pali tyle, co "przebudzony". Buddyzm od początku swojego istnienia był religią o bardzo luźnej strukturze, zarówno od strony organizacyjnej, jak i doktrynalnej. W trakcie rozwoju historycznego powstały liczne jego odmiany i szkoły, które jednak zazwyczaj (choć nie zawsze) nawzajem się tolerowały a nawet wspierały. Buddyzm jest jedną z najstarszych, wciąż istniejących religii.


Podstawą wszelkiego istnienia według buddyzmu jest świetlista, pozytywna i twórcza pustka (albo pustość). Termin ten budzi negatywne skojarzenia w zachodniej kulturze i prowokuje niesłuszne oskarżenia o nihilizm. Tymczasem jest to tylko opis stanu samadhi, w którym umysłu nie zaburzają żadne przeszkadzające myśli i uczucia. Nie oznacza to braku jakichkolwiek myśli i uczuć, a jedynie odsunięcie tych, które przeszkadzają w spontanicznym działaniu i radości chwilą obecną, szczególnie porównujących ocen i koncentracji na przeszłości i przyszłości.
Stan ten jest w buddyzmie generalizowany na cały wszechświat. Zakłada się, że pustka jest naturą wszelkiego bytu, zaś cały świat widzialny stanowi ciągle zmieniającą się formę tej pustki. Pod tym względem buddyjska pustka przypomina koncepcję tao.


Rozmaite doktryny i odłamy buddyjskie szukają różnych ścieżek osiągnięcia oświecenia i mają rozmaite teorie na temat tego, kto i jak może ten stan osiągnąć. Sam Budda Śiakjamuni udzielał nauk o różnym stopniu złożoności i charakterze, przeznaczonych dla różnych odbiorców. Nauki te stanowią podstawę rozmaitych tradycji.

m.in
- hinajana
- lamaizm
- mahajana
- zen

O tym napisze pózniej..

HINDIZUM
-------------
to wspólna nazwa wielu religii i kultów wyznawanych głównie na Półwyspie Indyjskim. Rozmaite kulty hinduistycze wyznaje ok miliarda ludzi, co zalicz tę religię do trzeciej pod względem liczby wyznawców na świecie.

Hinduizm jest religią bez wyraźnych granic światopoglądowo-filozoficznych, które by pozwalały jednoznacznie odróżnić kulty będące jeszcze częścią hinduizmu od kultów już nie zaliczanych do tej religii.

Zasadniczo za kulty hindustyczne przyjmuje się te, które zgadzają się z następującymi tezami:

Bogów jest nieskończenie wielu, są oni jednak wszyscy emanacjami (wcieleniami) Boga wszelkiego początku czyli Brahmy. Jakkolwiek sam Brahma jest wieczny, jego wcielenia ciągle rodzą się, giną i przekształcają w inne wcielenia.
Wszystkie istoty żywe (a nie tylko ludzie) posiadają swoje indywidualne dusze, które substancjalnie nie różnią się między sobą. Dusza mrówki jest więc jakościowo taka sama jak dusza człowieka.
Dusze uczestniczą w ciągłym i nieskończonym procesie reinkarnacji czyli przechodzenia po śmierci w inne ciało.
Dusze i ciała tworzą swoistą hierarchię bytów. Za dobre uczynki dusze przesuwają się w każdym cyklu reinkarnacji w górę tej hierarchii, a za złe w dół.
Na szczycie tej hierarchii możliwe jest przerwanie cyklu reinkarnacji poprzez stopienie własnej duszy bezpośrednio z Brahmą lub którymś z jego wcieleń, co jest ostatecznym celem każdego wyznawcy hinduizmu.
Z założeń tych wynika etyka hinduistyczna, która również jest wspólna dla wszystkich kultów hinduistycznych. Etyka ta obejmuje takie pojęcia jak karma, dharma, kasta i obejmuje ona swym zasięgiem nie tylko ludzi ale także wszelkie istoty żywe.

Charaktrystyczną cechą większości kultów hinduistycznych jest też "kurs" życia jego wyznawców obejmujący obowiązek założenia rodziny, wychowania dzieci i odbycia pod koniec życia pieszej wędrówki nad Ganges lub w inne święte miejsce połączone z pratykami ascetycznymi.

Wspólny dla większości hinduistów (aczkolwiek nie dla wszystkich) jest też kult świętych krów.

Liczba kultów hinduistycznych jest ogromna (ok 10 000). Różnią się one panteonami wyznawanych bogów, sposobami ich czczenia i niektórymi założeniami filozoficzno-religijnymi. Do najbardziej popularnych zaliczają się Hata Joga, Krisznaizm, wisznuizm, śiwaizm.

Z hinduizmu wywodzą się także buddyzm, dźinizm, sikhizm i kilka innych religii, które z różnych względów nie są uznawane za kulty w pełni hinduistyczne.

Święte księgi hinduizmu to Wedy.

UWAGA!!!!!!!! PRZCECZYTAJCIE KONIECZNIE

Koncepcje powstania świata:
1.Świat istniał zawsze, nikt go nie stworzył;
2.Świat powstał z wody;
3.Świat stworzył praczłowiek, który wykluł się z kosmicznego jaja.
Wg tej koncepcji - praczłowiek poświęcił siebie i z siebie stwarzał ludzi.

DŻINIZM
-----------
(sanskr. dźina - zwycięzca), inaczej dźajnizm, dźainizm - to według jednych system religijno-etyczny, według innych nieortodoksyjna religia (w opozycji do ortodoksyjnego hinduizmu i Wed), która powstała w Indiach około VI wieku p.n.e. w reakcji na silnie zrytualizowany braminizm.

Za twórcę tej religii uważany jest Wardhamana Mahawira, który stworzył zbiór zasad regulujących życie wyznawców dżinizmu. Są to:

ahinsa - powstrzymanie się od zadawania cierpienia wszelkim istotom żywym
asatja - powstrzymanie się od kłamstwa
asteja - powstrzymanie się od kradzieży
abrahmaćarja - powstrzymanie się od cudzołóstwa (w przypadku mnichów i mniszek - powstrzymanie się od wszelkich stosunków seksualnych)
aparigraha - powstrzymanie się od posiadania własności zbędnych (w przypadku mnichów i mniszek - powstrzymanie się od posiadania wszelkiej własności)
Zasady te podkreślają wielki szacunek wyznawców dźinizmu dla wszystkich istot żywych. Dźiniści wierzą w możliwość wyrwania się z kręgu sansary - kołowrotu wcieleń, i osiągnięcia stanu wyzwolenia - mokszy. Droga do tego celu wiedzie poprzez "trzy klejnoty", czyli:

- należyte spojrzenie
- należyte poznanie
- należyte postępowanie (co osiąga się przestrzegając 5 wyżej wymienionych zasad)

Liczbę wyznawców dźinizmu ocenia się na ok. 6 mln.

Wyznawcy dźinizmu wierzą, że świat nigdy nie powstał, ani nigdy się nie skończy. Przechodzi on przez cykle wznoszące lub opadające, składające się z 4 wieków. Wyższy, "urdhva-loka", to świat niebiański, składający się z siedmiu niebios. Świat ziemski, "madhya-loka", to kraina potępiona, obejmująca siedem piekieł, piętrzących się jedno na drugim, niczym połączone ze sobą parasole

JUDAIZM
---------
Jest religią monoteistyczną, ukształtowaną ok. 1200 lat p.n.e. i wyznawaną przez Żydów. Jej wyznawcy znajdują się na całym świecie, ale obecnie jest ich najwięcej w Izraelu - 4,7 mln i Stanach Zjednoczonych - 5,6 mln.

Podstawą judaizmu jest wiara w jednego Boga (osobowego, niepodzielnego, będącego bytem niematerialnym, bezcielesnym i wiecznym), będącego nie tylko stwórcą świata, także jego stałym "nadzorcą", czy też "opiekunem". Bóg ten zawarł z ludem Izraela wieczyste przymierze, obiecując ochronę i pomoc w zamian za podporządkowanie się nakazom Boga. Wiele innych kanonów judaizmu zmieniało się na przestrzeni wieków.

Prawo ---
Prawo żydowskie (halacha) reguluje życie wyznawcy judaizmu tak szczegółowo, że trudno oddzielić wyznawanie religii od zajęć doczesnych. Jego podstawą jest Pięcioksiąg mojżeszowy (Tora), zinterpretowany w części halachicznej Talmudu. Talmud dzieli halachę na 613 przykazań (micwot): 248 nakazów i 365 zakazów. Halacha była wykładana w ogromnej literaturze kazuistycznej w której do komentarzy dodawano następne komentarze. Za najpełniejszą powszechnie uznawaną kodyfikację uważa się Szulchan Aruch sefardyjskiego rabina Józefa Karo z XVI wieku, w wersji uzupełnionej dla Aszkenazyjczyków przez Mojżesza Isserlesa. Niższego rzędu wskazówkami są responsy cieszących się autorytetem rabinów, którzy jednak często wydając odmienne orzeczenia powodowali zajadłe spory.

Życie ortodoksyjnego żyda powinno wyglądać w sposób następujący:
- OBRZEZANIE - W 8 dniu po narodzinach chłopiec powinien być obrzezany. W ceremonii uczestniczy mohel (dokonujący operacji), sandak (osoba trzymająca dziecko na kolanach - jest to ktoś w rodzaju ojca chrzestnego), rodzice, zaproszeni goście oraz prorok Eliasz, dla którego stoi specjalny fotel. Po operacji mohel oznajmia: "Imię jego w Izraelu będzie X, syn Y". W pierwszy piątek po narodzeniu rodzice winni wydać uroczysty posiłek (Szalom Zachar). Za synów pierworodnych powinien być złożony okup. Matka dziecka jest nieczysta rytualnie przez 7 dni po urodzeniu chłopca, a przez 14 po urodzeniu dziewczynki. Obrzezanie to judaistyczny odpowiednik chrztu.

- Dziewczynkę od 12 roku życia, a chłopca od 13 uważa się za dorosłych, tzn. nałożony jest na nich obowiązek przestrzegania halachy.

- HALACHA ogranicza kontakty między osobami różnej płci: zakazuje mężczyznom zwracać uwagę na urodę kobiet, wąchać ich perfum, słuchać ich śpiewu. Zakazane jest przebywanie dwóch osób różnej płci w zamkniętm pokoju (jichud), z wyjątkiem męża z żoną, rodzica z własnym dzieckiem, osoby dorosłej z dziewczynką do 3 roku życia lub chłopcem do 9 roku życia. Zakazana jest także masturbacja i stosunki homoseksualne.

- Osoba na łożu śmierci powinna wyznać swoje grzechy. Dokuczanie takiej osobie, denerwowanie jej uważane jest za równe z morderstwem. Istnieje obowiązek czuwania przy konającym. Widząc oznaki śmierci obecni rozdzierają szaty i wołają: "Bądź błogosławiony Sędzio pełen prawdy".

- W ciągu dnia Żyd powinien odmówić trzy razy modlitwy: szacharit rano, minchę po południu i maariw wieczorem. Głównym składnikiem modłów są błogosławieństwa Szemone Eszre, które należy odmawiać stojąc twarzą do Jerozolimy oraz Szema ("Słuchaj, Izraelu, Pan jest naszym Bogiem - Panem jedynym"). W skład modłów wchodzą także fragmenty biblijne. Pory odmawiania modlitw, choć ściśle określone halachicznie, nie zawsze są przestrzegane przez chasydów, którzy uważają, że modlitwa powinna wynikać z przeżyć duchowych.

- Obowiązek święcenia soboty (SZABAT) wynika z Dziesięciu Przykazań. Judaizm uważa go za specjalny dar Boga dla narodu żydowskiego, którego poganinowi nie wolno świętować pod karą śmierci. W tym dniu każdy żyd dostaje od Boga drugą duszęW trakcie szabatu nie wolno wykonywać codziennych prac, a spis zajęć zabronionych jest bardzo obszerny: obejmuje zakaz podróżowania oraz zapalania ognia, (np. papierosów, świec, kominka i kuchenki gazowej, a także używania urządzeń elektrycznych, np. telefonów, żarówek, komputerów, wind, dzwonków elektrycznych).

- Centrum życia wspólnoty jest synagoga. Synagogi ortodoksyjne mają bardzo różnorodny wygląd, ale pewne cechy wspólne. Panuje zasada segregacji płci (mechica), co w praktyce oznacza, że parter jest zarezerwowany dla mężczyzn, a galeria na piętrze - babiniec - dla kobiet. W centrum znajduje się podium - bima, a na ścianie zorientowanej w kierunku Jerozolimy - arka ze zwojami Tory


---------------------------

KONFUCJANIZM
---------------
System filozoficzno-religijny zapoczątkowany w Chinach przez Konfucjusza (Kong Fuzi, Kongzi) w V wieku p.n.e., a następnie rozwinięty m.in. przez Mencjusza (konfucjanizm idealistyczny) i Xunzi (konfucjanizm realistyczny) w III wieku p.n.e.. Konfucjanizm w ogólnym zarysie głosi, że zbudowanie idealnego społeczeństwa i osiągnięcie pokoju na świecie jest możliwe pod warunkiem przestrzegania obowiązków wynikających z hierarchii społecznej oraz zachowywania tradycji, czystości, ładu i porządku.

Dokładne ustalenie czy konfucjanizm jest religią, czy filozofią jest dość trudne. Według europejskich kryteriów jest to mieszanka pojęć religijnych, społecznych, ekonomicznych, etycznych i obyczajowych tworzących jednak dość spójny, choć nie do końca zdefiniowany światopogląd.

Konfucjanizm rozpowszechnił się w Chinach i Korei (początek I w. n.e.) a także w Wietnamie i Japonii. Stał się dominującą doktryną państwowo-religijną tych krajów kształtującą ich politykę i obyczaje do czasów niemal współczesnych. Jego złożoność pojęciowa powodowała, że w pełnej formie był on wyznawany tylko przez urzędników państwowych zwanych mandarynami oraz dwór cesarski. Osoby znające dobrze tradycję, rytuał i podstawy filozoficzne konfucjanizmu nazywały siebie junzi (chiń. syn władcy), co w wolnym przekładzie może oznaczać "człowiek wyższego stanu", "człowiek szlachetny". Dla pozostałych ludzi konfucjanizm sprowadzał się do zbioru stosunkowo prostych reguł postępowania, różnych dla różnych ludzi zależnie od ich miejsca w hierarchii społecznej. Niemniej istnieje też rodzaj "dekalogu", który jest wspólny wszystkim wyznawcom konfucjanizmu znany jako pięć powinności.

Pięć powinności - podstawowe zasady konfucjańskie regulujące życie społeczne. Są to: powinność syna wobec ojca, poddanego wobec władcy, żony wobec męża, młodszego brata wobec starszego i przyjaciół wobec siebie wzajemnie.

Niebo
Koncepcja wspólnego ducha przodków została w konfucjanizmie przeniesiona na wyższy stopień abstrakcji. W konfucjanizmie przyjęto, że wszyscy "godni" przodkowie, ze wszystkich wcześniejszych pokoleń zlewają się w jeden, bezosobowy byt absolutny sterujący losami świata, który oznaczano w tekstach tym samym znakiem co słowo "niebo". Niebo jest kluczowym pojęciem w konfucjanizmie, choć nie jest ono dokładnie zdefiniowane.

Niebiański porządek, niebiański spokój
Sterowanie losami świata przez niebo nie odbywa się jednak bezpośrednio, tak jak to ma miejsce w przypadku koncepcji chrześcijańskiego Boga, lecz poprzez rodzaj życzliwej propozycji - rodzaju idealnego planu dla świata, którego pełne wykonanie zapewniłoby stworzenie doskonałych relacji między wszystkimi stworzeniami. Stan taki określa się jako tzw. niebiański spokój. Osiągnięcie tego stanu zależy jednak od dobrej woli i działań ludzi aktualnie żyjących na świecie i niebo nie ma żadnej bezpośredniej mocy, którą by mogło narzucić ludziom ów stan.

MAZDAIZM
----------
To staroirański kult boga Ahura Mazdy (Ormuzda), który uważany był za uosobienie wszelkiej mądrości, dobra i prawdy, walczącego ze złem bóstwa oraz stwórcy pierwszego człowieka - kapłana Gajomarata.

Odwiecznym wrogiem żyjącego w krainie światłości Ahura Mazdy był według jednych przekazów demon Angra Mainju, zaś według innych brat dobrego boga - władający ciemnością zły Aryman. Mazdaizm to podstawa staroperskiej religii - zaratusztrianizmu. Zaratusztrianizm powstał na wskutek zreformowania przez Zaratustrę (proroka i domiemanego autora niektórych partii Awesty) starych wierzeń irańskich. Mazdaizm obecnie wyznają nieliczne grupy ludności w Iranie i Indiach.




MITRAIZM
----------
To irański kult boga słońca o imieniu Mitra, kult misteryjny, łączący elementy zaratusztrianizmu i hellenizmu, opierał się na wierze w niesmiertelność duszy i zmartwychwstanie oraz na idei walki dobra ze złem. Do siedmiu stopni wtajemniczenia przyjmowani byli tylko mężczyźni. Rywal chrześcijaństwa w Imperium Rzymskim między II i IV wiekiem n.e.



KULTY CARGO
------------
ruchy religijne szerzące się głównie na wyspach Oceanu Spokojnego, głoszące nadejście nowego porządku: równości wszystkich ludzi, białych i czarnych, oraz powszechnego dobrobytu, czego zapowiedzią miały być statki i samoloty przywożące ładunki z pożywieniem - stąd nazwa kult cargo. Oczekiwanie na ponowne ich przybycie wypełnione jest licznymi przygotowaniami: budową lądowisk, pasów startowych, nabrzeży, magazynów, itp. Ruchy te powstały już pod koniec XIX w., ale szczególny ich rozwój przypada na okres II wojny światowej. Kulty cargo łączą elementy rodzimych mitów, wierzeń i obrzędów z elementami chrześcijańskimi, a niekiedy również z programem polityczno-społecznym.


SIKHIZM
----------
Religia powstała w XVI wieku w Indiach w prowincji Pendżab. Jej założycielem był Guru Nanak. Jej wyznawcy tworzą odrębny naród (Sikhowie), używający wspólnego języka odrębnego od innych dialektów hinduskich i posiadający swoje własne, charakterystyczne obyczaje i kulturę. Obecnie na świecie jest ok. 100 milionów wyznawców tej religii - żyją oni głównie w Pendżabie, ale posiadają także liczną kilkunastomilionową diasporę rozsianą po krajach dawnego Imperium Brytyjskiego. Najważniejszym miejscem kultu jest "Złota Świątynia" w Armitsar, w której przechowywany jest oryginał świętej księgi Sikhów zwanej Pani Księga.

Sikhizm jest rodzajem kompilacji islamu i hinduizmu. Z islamu pochodzi koncepcja bezosobowego i nie posiadającego żadnego wizerunku ani wcieleń Boga, który jednak posiada "miliony imion". Z hinduizmu pochodzą praktyki medytacyjne, wiara w możliwość uzyskania bezpośredniej łączności z Bogiem poprzez medytację prowadzącą do oświecenia, wiara w reinkarnację, i wreszcie wiele innych, zewnętrznych przejawów kultu.

Centralnym punktem tej religii jest kult pierwszych dziesięciu Guru, z których według wierzeń każdy był kolejnym wcieleniem Guru Nanaka i miał bezpośredni kontakt z Bogiem. Guru ci przekazali to objawienie na piśmie w formie Pani Księgi, którą każdy z nich uzupełniał o kolejny rozdział. Ostatni, dziesiąty Guru Gobin Singh uznał, że dzieło pisania Księgi jest ukończone i ustanowił ją "ostatnim, jedenastym Guru". Według wierzeń Pani Księga jest obecnie guru Sikhów w znaczeniu dosłownym.

Sikhizm jest religią wymagającą od swoich wyznawców szczegółowego przestrzegania zasad moralności, diety i sposobu ubierania się. Ważnymi punktami etyki sikhizmu są: wymóg samodzielnego utrzymywania się z uczciwej pracy, wzajemnego wspierania się i służby dla całej społeczności oraz równości wszystkich wyznawców. Sikhizm nie posiada ścisłej liturgii, a aktywność religijna koncentruje się na czytaniu Pani Księgi - codziennym, osobistym zwanym Sidharan Path, grupowym odbywanym w domach modlitw zwanym Gurdwara i wreszcie uroczystym, nieprzerwanym, publicznym czytaniem całej Księgi od deski do deski wykonywanym w każdej gminie Sikhijskiej przynajmniej raz do roku, zwanym Akhand Path. Mężczyźni, którzy wychowali już swoje dzieci i przeszli "godnie" przez aktywną część swojego życia mają prawo uczestniczyć w sesjach medytacyjno-dyskusyjnych, zwanych Ketha, które dają im szansę osiągnięcia oświecenia. W ramach Ketha czyta się nie tylko Pani Księgę, ale także krytycznie studiuje się święte księgi innych religii od Wed po Biblię.

RELIGIE PIERWOTNE
------------------
Religiami pierwotnymi nazywamy najstarsze wierzenia religijne, rekonstruowane na podstawie świadectw archeologicznych. Co prawda, z braku wystarczającej dokumentacji nie wiemy jak naprawdę one wyglądały, jak się kształtowały, ani jaka jest ich geneza, niemniej na podstawie obserwacji tych religii, które się do dziś zachowały i reprezentują według badaczy stadium najbardziej pierwotne, można snuć różne przypuszczenia.

Najstarsze ślady wierzeń religijnych pochodzą z paleolitu i związane były z ceremoniałami pogrzebowymi, wiarą w życie pozagrobowe, kultem płodności i wiarą w istnienie duszy i duchów. Jeszcze 8000 lat temu był to jedyny znany system religijny na świecie, trwający dopóki człowiek praktykował gospodarkę zbieracko-łowiecką, prowadził wędrowny tryb życia i wszystkie swoje tradycje przekazywał ustnie.

Kiedy na pewnych terenach udomowiono pierwsze zwierzęta i rozpoczęto gospodarkę pastersko-łowiecką i prawie jednocześnie na innych rozpoczęto kultywację pierwszych roślin, wierzenia te uległy powolnej przemianie, związanej z nowym trybem życia i innym sposobem postrzegania rzeczywistości. Proces ten trwał aż do około 3300 p.n.e. i zakończył się wraz z powstaniem pierwszych wielkich cywilizacji w dolinach Tygrysu, Eufratu, Nilu i Indusu. Za datę przełomową uznaje się moment wynalezienia pisma. Wtedy kończy się prehistoria, rozpoczyna historia i zanikają religie prehistoryczne wypierane przez nowsze zespoły wierzeń.

Niektóre społeczności, żyjące w odizolowaniu, nie osiągnęły nigdy tego szczebla rozwoju cywilizacyjnego, pozostały na etapie przedpiśmiennym. Wierzenia właśnie tych społeczności, praktykowane współcześnie, nazywamy także religiami pierwotnymi. Na oznaczenie ich używa się również terminów: religie plemienne - odnoszącego się do religii jednego konkretnego ludu lub plemienia, religie rodzime, na przykład: Afryki, Australii, Oceanii czy Ameryki Północnej, odnoszącego się do jakiegoś kontynentu lub większego terytorium i religie naturalne.

Termin pierwotne oznacza: wcześniejsze, pierwsze; pierwotne nie znaczy wcale prymitywne, wsteczne czy pozbawione sensu, posiadają one dokładnie tyle samo sensu i te same charakterystyki co wszystkie inne znane religie, odmienny jest tylko sposób wyrażania pobożności.

Ogółem dziś religie pierwotne wyznaje 245 milionów ludzi, co stawia je na 7 miejscu pod względem liczebności na świecie i odpowiada 3,8% całej populacji. Dla ułatwienia można je podzielić na religie plemienne (wszystkie religie pierwotne nie pochodzące z Afryki), które mają dziś około 150 milionów wyznawców i na rodzime religie Afryki wraz z diasporą (emigracją przymusową ludności afrykańskiego pochodzenia, w czasach kolonialnych) - około 95 milionów.

-------
RELIGIE PRECHISTORYCZNE to te religie, których istnienia możemy się domyślać na podstawie wykopalisk archeologicznych, obejmujących początkowy okres dziejów ludzkości do mniej więcej 3300 p.n.e., to znaczy do momentu, w którym przypuszczalnie wynaleziono pismo. Przez cały ten okres wierzenia przekazywane były ustnie oraz na drodze zachowań naśladowczych, czyli powielania z pokolenia na pokolenie pewnych rytuałów, gestów i czynności wchodzących w skład danej praktyki religijnej, tak jak to robią do dzisiaj wszystkie społeczeństwa niepiśmienne.

Podstawową trudność w badaniu religii prehistorycznych stanowi brak źródeł pisanych. Badacze stają wobec milczących zabytków przeszłości: kości, głazów ułożonych w szczególny sposób, grubo ciosanych figur kamiennych, malowideł naskalnych, narzędzi i innych pozostałości, których funkcję i zastosowanie nie jest łatwo rozszyfrować. Dla przykładu: siekierka może służyć do ścinania grubszych gałęzi, ale może służyć także do rytualnego zabicia zwierzęcia ofiarnego, lub nawet człowieka.

Kult Ognia z religii późniejszych, wiele ludów uznawało go za święty lub boski. Symbolem łączności między koloniami greckimi a metropolią był ogień zapalony w kolonii z zarzewia przyniesionego z ojczystego miasta. Najważniejszym kultem Rzymu był kult Westy, bogini ogniska i jej dziewiczych kapłanek, strażniczek świętego ognia. Jednym z ważniejszych mitów greckich był mit o Prometeuszu, który nauczył ludzi używania ognia. Mazdaizm praktykuje kult słońca i ognia jako jego przedstawiciela na ziemi.

Można przypuszczać, że kult ognia jest jednym z najstarszych wierzeń religijnych, jednak trudno go zidentyfikować w wykopaliskach archeologicznych.

Pierwsze ślady dające cokolwiek do myślenia na temat wierzeń ówczesnych ludzi wiążą się z jaskinią w Czukutien, w Chinach i z człowiekiem pekińskim, klasyfikowanym jako Homo erectus, żyjącym około 700 000 lat temu. W jaskini znaleziono zgromadzone przez niego czaszki, w których foramen magnum zostało strzaskane dla ułatwienia dostania się do mózgu. Tego typu praktyka kanibalistyczna zazwyczaj łączy się z chęcią przyswojenia sobie energii i mocy osoby zmarłej. Sugerowałoby to jakiegoś rodzaju wierzenia w siły ponadnaturalne, ale to jedynie hipoteza.

Niemal wszystkie znaleziska archeologiczne, którym można przypisać jakieś znaczenie religijne, towarzyszą człowiekowi neandertalskiemu, w czasie ostatnich 50 000 lat dolnego paleolitu. Ludzie neandertalscy grzebali swoich zmarłych z zachowaniem należytego ceremoniału i najprawdopodobniej żywili wiarę w jakiegoś rodzaju egzystencję pośmiertną.


150 000 lat temu pojawił się pierwszy Homo sapiens i zaczął powoli wypierać neandertalczyków zamieszkujących Europę, Bliski Wschód i północną Afrykę. Mongoloidalne ludy syberyjskie dotarły do Ameryki około 60 000 lat temu, a może nawet wcześniej. Mieszkańcy Indonezji zasiedlili Australię 30 000 lat temu. Przynieśli oni na nowe tereny wierzenia z okresu wcześniejszego, co mogłoby świadczyć o tym, że totemizm i animizm były obecne w jakimś stopniu w starszej, wspólnej religii, nim ludy te utraciły kontakt między sobą.

---------

na razie tyle .. jak bede miał troszke wolnego czasu bede dalej uzupełniał... bo jest tego duuuuuuuuuuuzo więcej!!!

pozdrawiam

methos wspanialy pomysl pozwolilem sobie poszukac cos i dodac mam andzieje ze nie bedziesz mail tego za zle...

BUDDYZM i tradycje swiatopogladowe:



-ZEN

Podstawy filozoficzne zen są podobne do filozofii całego buddyzmu. Celem wszystkich praktyk zen jest osiągnięcie pełnego oświecenia. W zen kładzie się jednak szczególny nacisk na elementy medytacyjne, traktując wszelkie racjonalne systemy budowane przez inne odłamy buddyzmu za przeszkadzające w przebudzeniu umysłu.

Oświecenie oznacza w zen stan przekroczenia swojego ja i pełnego zespolenia z absolutną Pustką, która stanowi podstawę wszelkiego bytu. Poznanie Pustki jest poza możliwościami rozumu racjonalnego, można jej jednak doświadczyć. Termin "Pustka" budzi bardzo negatywne skojarzenia w zachodniej kulturze i prowokuje niesłuszne oskarżenia o nihilizm. W zen nie oznacza on jednak braku jakichkolwiek myśli i uczuć, a jedynie odsunięcie tych, które przeszkadzają w spontanicznym działaniu i radości chwilą obecną, szczególnie porównujących ocen i koncentracji na przeszłości i przyszłości. Według zen istnieje tylko "tu i teraz", "jest tylko ta chwila" i "jest tylko to miejsce".

Stan Pustki buddyzm generalizuje na cały wszechświat, zakładając że jest ona podstawą wszelkiego bytu, zaś cały świat widzialny, w tym wszelkie rytuały, wiedza, oraz wierzenia w rozmaite bóstwa są złudną jej emanacją, czymś w rodzaju produktu ubocznego.


W odróżnieniu od klasycznego buddyzmu mahajany, zen uważa, że każdy może osiągnąć oświecenie o ile tylko dostatecznie popracuje nad swoim umysłem. Uwarunkowania wynikające z niedobrej karmy można wymazać długotrwałymi praktykami medytacyjnymi. Medytacje te stanowią najważniejszy sposób aktywnego uczestnictwa w tej religii. Są one nazywane zazen - czyli drogą osiągnięcia pełni zen. Składają się one z kilku elementów:

Liczenie oddechów. Pozwala to początkującym na uspokojenie umysłu.
Praktyka shikantaza ("tylko siedzienie"), czyli praktyka długotrwałego pozostawania w stanie czystej medytacji. W trakcie shikantaza siedzi się z umysłem absolutnie oczyszczonym z wszelkich myśli i wyobrażeń, ale jednocześnie w pełni aktywnym i świadomym świata zewnętrznego. W stanie tym umysł ma jednocześnie rejestrować wszystkie dochodzące bodźce i być całkowicie wolnym od wszelkiej refleksji. "Powinno się słyszeć odgłos spadającego piórka i jednocześnie nie dać się rozproszyć nawet wystrzałem armatnim". Shikantaza jest charakterystyczne przede wszystkim dla szkoły zen soto.
Pozostawanie w stałym kontakcie ze swoim mistrzem, który udziela wskazówek na spotkaniu zwanym dokusan i w odopowiednim momencie daje adeptowi jego koan - czyli opowieść lub krótkie pytanie, na które nie ma racjonalnej odpowiedzi, np. : "Kim byłeś przed swoimi narodzinami ?", albo: "Jaki dźwięk powstaje na skutek klaskania jedną ręką ?". W koan należy się wczuć całą swoją istotą. Znalezienie poprawnej (lecz bynajmniej nie racjonalnej) odpowiedzi na swój koan jest widomym znakiem osiągnięcia kensho, pierwszego kontaktu z oświeceniem. Koany są używane przede wszystkim przez mistrzów szkoły rindzai, gdzie są praktycznymi i usystematyzowanymi według skali trudności probierzami głebi rozumienia ucznia. Są również używane w szkole soto, lecz nie są centrum praktyki.
Po osiągnięciu pierwszego, krótkiego wglądu kensho następuje pogłębianie kontaktu z zen poprzez systematyczne kontynuowanie praktyki. Zdarzają się wówczas kolejne doswiadczenia kensho. W pewnym momencie praktyki oświecenie "wybucha" z podświadomości dając trwały pozytywny efekt satori.

Efekty medytacji zen były badane przez neurologów. Ustalono, iż osoby ćwiczące długo zen wykazują różnice w częstotliwości fal mózgowych pomiędzy przednimi a tylnymi rejonami mózgu. Zanika także habituacja. (Patrz: Zimbardo "Psychologia i życie"). Ten ostatni efekt oznacza, iż każde zdarzenie w świecie zewnętrznym, choćby najlżejszy odgłos, odbierane jest przez świadomość. Efekt ten w zen nazywany jest ciągłą świadomością.

text podaje za wikipedia...

przydatne linki:
[http://www.zen.pl/] - szkola zen kwan um w polsce
[http://www.bodhidharma.isn.pl/] - zwiazek buddystow zen
[http://www.kwanumzen.org/] - szkola zen kwan um strona siwatowa
_______________________________
 
na emeryturze %)

- Hinajana

Najbardziej tradycyjny z istniejących obecnie odłamów. Wyodrębnił się po 376 roku p.n.e. (II sobór w Wajśali). W szkole tej nie ma miejsca na żadnych bogów. W szczególności Budda jest tylko wzorem do naśladowania. Ideałem jest osiągnięcie stanu arhata, czyli "godnego". Jednocześnie jednak twierdzi się, że zajmuje to bardzo wiele żywotów. Zgodnie z zasadami tej szkoły osiągnięcie przez kogoś oświecenia (narodziny nowego Buddy) zdarza się na świecie nie częściej, niż raz na 2000 lat. Zwykli wyznawcy powinni jednak do tego celu dążyć. Źródłem wszelkiego zła dla buddystów therawady jest złudzenie trwałości jednostkowego ja, z którego wynika wszelkie cierpienie. Therawada postuluje zajęcie się w pierwszej kolejności własnym wyzwoleniem i osiągnięcie stanu arhata. W tym punkcie różni się zdecydowanie od mahajany gdzie współczucie i pomoc innym czującym istotom stawia się wyżej niż indywidualne wyzwolenie. Therawada jest obecnie popularna na Cejlonie, w Birmie, Kambodży, Laosie i Tajlandii. Nazwę hinajana (inaczej Mały Pojazd, Mały Wóz) nadali przeciwnicy ze szkoły mahajany (Wielkiego Wozu).

Tripitaka, kanon palijski - jest to ujmujac w sposob najprostszy zbiór nauk buddyjskiej hinjany skladajacej sie z 3 czesci... dzielo- a wlasciwie zbio dziel zawiera:
--- zbiór zasad życia zakonnego (sanghi) dla mnichów (bhikkus) i mniszek (bhikkunis).

--- zawiera ponad 10 tysięcy sutt i dyskursów, które wygłosił Budda do swoich najbliższych uczniów. Sutta Pitaka jest podzielona na pięć części

---zawiera teksty dotyczące filozoficznych aspektów Dhammy, wg tradycji tezy w niej zawarte zostały sformułowane przez Buddę kilka tygodni (ok. czterech do siedmiu) po osiągnięciu przezeń oświecenia. Składa się z siedmiu rozdziałów, ale uważa się że pierwszy i ostatni są najważniejsze. Ow pierwszy i ostatni to : wykaz wszystkich podstawowych form (paramattha dhamma) jakie można spotkać w tym świecie i najdłuższa księga w Tripitace (w jednym z wydań ponad 6 tysięcy stron), w której opisano prawa (paccayas) rządzące światem...

rowniez za wikipedia...

_______________________________
 
na emeryturze %)