Znalazłem kiedyś gdzieś w sieci, poźniej to zgubiłem (na jakiejś płytce), a teraz na nowo odnalazłem.
Moze się komus przyda.


A

A casu ad casum - od przypadku do przypadku,
A contrario - z przeciwieństwa,
A posteriori - z następstwa,
Ab absurdo - do (od) absurdu,
Ab extra - od zewnątrz,
Ab initio - od początku,
Ab intra - od wewnątrz,
Ab ovo - od samego początku,
Aberratio ictus - zboczenie działania,
Abortio - poronienie płodu,
Abortus criminalis - kryminalnie bezprawne przerwanie ciąży,
Accusatio - oskarżenie,
Actio - czynność,
Actio libera in causa - działanie wolne w przyczynie (nie w następstwie, skutkach),
Ad casum - stosownie do danego przypadku,
Ad eventum - forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych,
Ad exemplum - na przykład,
Ad extremum - do ostateczności,
Ad feliciora tempora - do lepszych czasów,
Ad finem - do końca,
Ad hoc - doraźnie,
Ad infinitum - do nieskończoności,
Ad probationem - forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych,
Ad solemnitatem - forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności,
Argumenta iuris puniendi - racja bytu prawa karnego (racjonalizacja kary),
Argumento ex ... - argument z ...,
Argumentum a contrario - wnioskowanie z przeciwieństwa,
Argumentum a fortiori - wnioskowanie z silniejszego na słabsze (i odwrotnie),
Argumentum a maiori ad minus - a. z większego na mniejsze,
Argumentum a minori ad maius - a. z mniejszego na większe,
Argumentum a rubrica - wnioskowanie z systematyki ustawy,
Argumentum a simili - wnioskowanie z podobieństwa (z analogii),
Argumentum ab auctoritate - a. odwołujący się do autorytetu,
Argumentum ad absurdum - a. z doprowadzenia do absurdu,
Argumentum ad auditorem - argument odwołujący się do słuchaczy,
Argumentum ad baculum - argument kija,
Argumentum ad crumenam - argument odwołujący się do kieszeni (łapówka),
Argumentum ad hominem (ex concesso) - argument odwołujący się do człowieka,
Argumentum ad ignorantiam - argument odwołujący się do niewiedzy,
Argumentum ad iudicium - argument odwołujący się do zdrowego rozsądku,
Argumentum ad misericordiam - argument odwołujący się do litości,
Argumentum ad personam - argument odnoszący się do osoby,
Argumentum ad populum - argument demagogiczny,
Argumentum ad rem - argument odnoszący się do meritum sprawy,
Argumentum ad vanitatem - argument odwołujący się do próżności słuchaczy (pochlebstwo),
Argumentum ad verecundiam - argument odwołujący się do nieśmiałości (do autorytetu),
Argumentum certum - argument nie do zbicia,
Argumentum e consensu gentium - wnioskowanie ze zgody powszechnej,
Argumentum e silentio - wnioskowanie z milczenia,
Argumentum per eloquentiam - argument z uroku słów,
Argumentum probabile - argument o pozorach prawdopodobieństwa,

B

Bannitio - wygnanie,
Beneficium iuris - dobrodziejstwo prawa,
Beneficium legis non debet esse captiosum - dobrodziejstwo prawa nie powinno szkodzić,
Benigna interpretatio - życzliwa interpretacja,
Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur - ustawy winny być interpretowane dla zachowania ich ducha,
Benignus - ludzki, przyjazny, łaskawy,
Bona fides - dobra wiara,
Boni mores - dobre obyczaje,

C

Calumnia - oszczerstwo,
Cardinalis - zasadniczy,
Casus - kazus prawny (wzięty z praktyki przypadek),
Casus a nullo praestatur - za przypadek nie ponosi się odpowiedzialności,
Casus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potest - siła wyższa to zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć,
Casus maior - siła wyższa,
Causa - przyczyna, powód,
Causa causae est etiam causa causati - przyczyna przyczyny jest również przyczyną skutku,
Causa causarum - przyczyna przyczyn,
Causa criminalis - sprawa karna,
Causa efficiens - przyczyna sprawcza,
Causa proxima - przyczyna najbliższa,
Causa ramota - przyczyna dalsza,
Causa sine qua non - przyczyna niezbędna,
Causalis - kauzalny,
Cito - szybko, bez zwłoki,
Clara non sunt interpretanda - jasne teksty nie podlegają (nie wymagają) wykładni,
Coactio non est imputabilis - przymusu nie zalicza się do zwinienia,
Coactus tamen voluit - zmuszony mimo to chciał,
Coauctor delicti - współsprawca przestępstwa,
Codex - zbiór praw,
Cogitationis poenam nemo patitur - myśli nie podlegają osądowi (nikt nie może być karany za swoje myśli), sam zamiar nie podlega karze,
Communis opinio - opinia powszechna,
Conatus delicti (deliquendi) - usiłowanie przestępstwa,
Conditio sine qua non - warunek konieczny,
Confinatio - internowanie,
Consummatio delicti - dokonanie przestępstwa,
Contra facta non valent argumenta - wobec faktów argumenty muszą ustąpić,
Contra ius commune - wbrew prawu powszechnemu,
Contra legem - wbrew ustawie,
Contra legem facere - działać niezgodnie z prawem,
Contra naturam - wbrew naturze,
Contra praescriptum - wbrew przepisowi,
Contra vim non valet ius - prawo ustępuje przed przemocą,
Contradictio - sprzeciw, sprzeczność,
Contradictio explicita - wyraźna sprzeczność,
Contradictio implicita - ukryta sprzeczność,
Contradictio in adiecto - sprzeczność w przydawce (przymiotniku),
Contradictio in se - sprzeczność sama w sobie,
Contradictio in subiecto - sprzeczność w samym przedmiocie,
Contradictio in terminis - sprzeczność w terminach (określeniach),
Crimen - przestępstwo, zbrodnia,
Crimen continuatum - przestępstwo ciągłe,
Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare - Każdy może zbłądzić, trwać w błędzie tylko głupi,
Culpa - wina,
Culpa dolo exorta - wina kombinowana (mieszana),
Culpa lata - wina ciężka,
Culpabilis - karygodny,
Cum animo corrigendi - w zamiarze (celu) wychowawczym,
Cunabula iuris - podstawy prawa (kolebka wiedzy prawniczej),

D

De facto - w rzeczywistości,
De lege ferenda - o ustawie, która ma być uchwalona,
De lege lata - o ustawie obowiązującej,
Definiendum - to co ma być zdefiniowane,
Definiens - to co definiuje,
Definitio - definicja,
Definitus - ustalony, stały,
Delicta communia - przestępstwa powszechne,
Delicta omissionis - przestępstwa formalne z zaniechania,
Delicta per omissionem commissa - przestępstwa materialne z zaniechania,
Delicta propria - przestępstwa indywidualne,
Delictum - występek, przestępstwo,
Delictum commissivum - przestępstwo z działania,
Delictum commune - przestępstwo powszechne,
Delictum consumatum - przestępstwo dokonane,
Delictum continuatum - przestępstwo ciągłe,
Delictum iuris gentium - przestępstwo prawa międzynarodowego,
Delictum omissivum - przestępstwo z zaniechania,
Delictum permanens - przestępstwo trwałe,
Delictum proprium - przestępstwo indywidualne,
Delictum putativum - przestępstwo urojone,
Delictum sui generis - przestępstwo odrębnego (samodzielnego) typu,
Delictum tentatum - usiłowane przestępstwo,
Deportatio - zesłanie,
Dolus alternativus - zamiar przemienny,
Dolus antecedens - zamiar powstały przed popełnieniem czynu zabronionego,
Dolus coloratus - zamiar zabarwiony,
Dolus cumulativus - zamiar kumulatywny,
Dolus deliberatus - zamiar przemyślany,
Dolus directus - zamiar bezpośredni,
Dolus eventualis - zamiar ewentualny,
Dolus eventualis cumulativus - zamiar ewentualny kumulatywny,
Dolus generalis - zamiar ogólny,
Dolus indirectus - zamiar pośredni,
Dolus praemiditatus - zamiar rozmyślny (przemyślany),
Dolus quasi eventualis - zamiar niby ewentualny,
Dolus repentinus - zamiar nagły,
Dolus superveniens - zamiar powstały po popełnieniu czynu zabronionego,
Dura lex, sed lex - twarde prawo, ale prawo,

E

Errantis nulla voluntas est - działanie pod wpływem błędu nie wyraża woli,
Error - błąd,
Error (ignorantia) iuris nocet - błąd co do (nieznajomość) prawa szkodzi,
Error facti - błąd co do faktu,
Error iuris - błąd co do prawa,
Ex contractu - z kontraktu, z umowy,
Ex lege - według prawa, z mocy ustawy,
Explicite - jasno, wyraźnie, bezpośrednio,
Expressis verbis - dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie,
Extraneus - wyzuty z czegoś, nie należący do rodziny, nie mający jakiejś cechy,

F

Facta probantur, iura novit curia - okoliczności faktyczne wymagają udowodnienia, a przepisy prawa są sądowi znane,
Feidum - okup wypłacany pokrzywdzonemu,
Fines poenarum - istota, cel prawa karnego,
Fredum - grzywna,

G

Generalia - zagadnienia ogólne,
Generalis - ogólny, powszechny,
Generi per speciem derogatur - prawo szczególne uchyla ogólne,
Genesis - los, przeznaczenie człowieka,
Genocidio (genocidium) - ludobójstwo,
Genus - ród, rodzaj, klasa rzeczy, grupa,
Genus perire non censetur - gatunek nie ginie,
Gloria - chwała, cześć,
Glossa - komentarz (objaśnienie) do orzeczenia sądowego, wyjaśnianie niezrozumiałych treści, język, mowa, słowo, wyraz,
Glossa interlinearis - glosa między wierszami przepisów,
Glossa marginalis - glosa na marginesie tekstu przepisów,
Gradatio - stopniowanie,
Gradus adfinitati nulli sunt - w powinowactwie nie ma stopni,
Gratis - za darmo,
Gravamen - ciężar, zażalenie, część skargi,
Gremium - zespół, ogół,
Grosso modo - w dużym przybliżeniu,

H

Habeas corpus - abyś zachował nietykalność (angielska ustawa zasadnicza z 1679 r.),
Habeas corpus ad prosequendum - nakaz ścigania karnego,
Habilis - stosowny, zdolny (do czegoś), odpowiedni,
Habitus - stan,
Hoc anno - w tym roku,
Hoc loco - w tym miejscu,
Hoc tempore - w tym czasie,
Hominis est errare, insipientis in errore perseverare - rzeczą ludzką jest błądzić, rzeczą głupców jest trwać w błędzie,
Hominum causa omne ius constitutum est - wszelkie prawo ustanowione zostało dla ludzi,
Homo alieni iuris - osoba podlegająca obcemu prawu,
Homo creator - człowiek jest twórcą samego siebie,
Homo eruditus - człowiek wykształcony,
Homo est animal politicum et sociale - człowiek jest zwierzęciem politycznym i społecznym,
Homo est dominus membrorum suorum - człowiek jest panem (właścicielem) swoich członków,
Homo homini lupus est - człowiek człowiekowi wilkiem,
Homo novus - parweniusz,
Homo sum, nihil humani a me alienum esse puto - jestem człowiekiem i nic co ludzkie nie jest mi obce,
Homosexualismus - homoseksualizm,
Honor habet onus - godność nakłada ciężary,
Honores mutant mores - godności zmieniają człowieka,
Humanus - ludzki, człowieczy,
Hypothesis - hipoteza, przypuszczenie,
Hypotheticus - hipotetyczny, przypuszczalny,

I

Ibidem - tamże, w tym samym miejscu (w tym samym dziele),
Ignorantia iuris nocet - nieznajomość prawa (ustawy) szkodzi,
Implicite - ciemno, niewyraźnie, pośrednio,
In concreto - w określonej sytuacji, w określonym wypadku,
In dubio mitius - w razie wątpliwości łagodniej,
In dubio pro libertate - w razie wątpliwości na rzecz wolności,
In dubio pro reo - w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego,
In extenso - w całości,
In extreme - w ostateczności,
In fine - na końcu stronicy, rozdziału,
In genere - w ogóle,
In principio - w zasadzie,
In silvam ligna ne feras! - nie zanoś drewna do lasu,
In spe - w przyszłości,
In statu dormiendi - w stanie uśpienia,
In statu nascendi - w stanie rodzenia się, powstawania,
In statu praesenti - w stanie obecnym,
In vivo - na żywym ciele,
Inculpata tutela - obrona konieczna,
Interest rei publicae ne maleficia remaneant impunita - W interesie publicznym leży, by przestępstwa nie pozostały bezkarne,
Intraneus - osoba o szczególnych, wskazanych w ustawie właściwościach,
Ipso facto - na mocy samego faktu,
Ipso iure - z mocy samego prawa,
Iter delicti - formy stadialne czynu zabronionego,
Iudicatura - orzecznictwo,
Iura novit curia - sąd zna prawo,
Iurisprudentia - prawoznawstwo, nauka prawa,
Iurista - prawnik,
Ius - prawo,
Ius castigandi - prawo karcenia domowego,
Ius coercendi - prawo nakładania kar,
Ius est ars boni et aequi - prawo jest sztuką tego co dobre i słuszne,
Ius ex non scripto (ius non scriptum) - prawo zwyczajowe,
Ius poenale - prawo karne,
Ius primae noctis - prawo pierwszej nocy,
Ius puniendi - prawo karania (prawo karne podmiotowe),
Iustitia - wymiar sprawiedliwości,

K

Kalendarium - kalendarz,
Kalendae - Kalendy (pierwszy dzień miesiąca),

L

Lapsus - omyłka,
Lege artis - zgodnie z zasadami sztuki,
Lege non distinguente nec nostrum distinguere - ustawa nie rozróżnia, a więc i my nie rozróżniajmy,
Lex - prawo, przepis prawny, ustawa,
Lex consumens derogat legi consumptae - przepis pochłaniający wyłącza przepis pochłonięty,
Lex mitior retro agit - ustawa względniejsza działa wstecz,
Lex poenalis retro agit cum exceptione legis severioris - Ustawa karna działa wstecz za wyjątkiem ustawy mniej względnej,
Lex posterior derogat priori - ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą,
Lex posterior generalis non derogat legi priori (anteriori) speciali - ustawa późniejsza o charakterze ogólnym nie uchyla wcześniejszej ustawy szczególnej,
Lex primaria derogat legi subsidiariae - ustawa zasadnicza uchyla posiłkową (przepis pierwotny wyłącza przepis posiłkowy),
Lex retro non agit - prawo (ustawa) nie działa wstecz,
Lex severior retro non agit - ustawa surowsza nie działa wstecz,
Lex specialis - ustawa (przepis) specjalny (szczególny),
Lex specialis derogat legi generali - ustawa szczególna uchyla ogólną,
Lex subsidiaria - ustawa (przepis) subsydiarny,
Lex superior derogat legi inferiori - ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższą,
Lex talionis - prawo talionu,
Luxuria - lekkomyślność,

M

Magister - nauczyciel, mistrz,
Magna culpa dolus est - grube niedbalstwo podobne jest zamiarowi (złemu),
Magnum ignotum - wielka niewiadoma,
Mala causa silenda est - w złej sprawie najlepiej milczeć,
Maleficium - przestępstwo, występek,
Malitia supplet aetatem - natężenie zła uzupełnia wiek (podstawa wcześniejszej odpowiedzialności karnej nieletnich),
Malum in se - czyn zły sam w sobie (nawet jeśli nie jest kryminalnie bezprawny),
Malum necessarium - zło konieczne,
Malum prohibitium - czyn zły bo zakazany przez prawo,
Malus - zły, szkodliwy, występny,
Malus usus abolendus est - należy zwalczać złe zwyczaje (aby nie przerodziły się w prawo zwyczajowe),
Malversatio - oszustwo,
Mania - obłęd, szaleństwo,
Manifestum non eget probatione - fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu,
Manifestus - jawny, oczywisty,
Manu armata - zbrojna ręka,
Marginalis - marginesowy,
Mater semper certa est - matka jest zawsze pewna,
Matricida - matkobójca,
Matricidium - matkobójstwo,
Matrimonium - małżeństwo,
Matrimonium consumatum - małżenstwo spełnione w obcowaniu płciowym,
Maximo cum studio - z najwyższą starannością,
Maximus pericula semper dant veniam culpae - wielkie niebezpieczeństwo wyłącza zawinienie,
Memento mori - pamiętaj o śmierci,
Memorabilis - godny pamięci,
Mens - myśl, umysł, rozum,
Meretricium - nierząd, prostytucja,
Meritum - istota sprawy,
Metus causa - z obawy (ze strachu),
Minister - sługa, służący,
Miscelanea - zbiór rozpraw różnej treści, mieszanina,
Miseria - bieda, nędza,
Misericordia - miłosierdzie, współczucie, litość,
Modus operandi - sposób działania,
Modus probandi - sposób dowodzenia,
Modus procedendi - tryb postępowania,
Moratorium - odroczenie terminu,
Mors - śmierć,
Mors omnia iura solvit - śmierć znosi wszelkie prawa,
Mortalis - śmiertelny,
Mortis causa - na wypadek śmierci,
Mos (moris, mores) - zwyczaj, obyczaj,
Mos maiorum - dawny (przodków) zwyczaj,
Multa - kara pieniężna (grzywna),
Multi multa sciunt, nemo omnia - wielu wie dużo, nikt wszystkiego,
Multi non omnes - wielu to nie wszyscy,
Mutatis mutandis - z uwzględnieniem niezbędnych zmian,
Mutuus - wzajemny, dwustronny,

N

Nasciturus - płód poczęty (jeszcze nie narodzony),
Natura delicti - charakter przestępstwa,
Natura humana - natura ludzka,
Natura rerum - charakter rzeczy,
Natura trahit ad sua iura - natura domaga się swych praw,
Neglegentia - niedbalstwo,
Nemo prudens punit, quia peccatum est, sed ne peccetur - nie karze się dlatego, że popełnino przewinienie, ale po to by go nie popełniano,
Nihil fit sine causa - nic nie dzieje się bez przyczyny,
Nihil novi sub sole - nic nowego pod słońcem,
Non existens - nie istniejący,
Non facit fraudem, qui facit, quod debet - nie czyni bezprawia, kto spełnia swą powinność,
Non nocere - nie szkodzić,
Norma puniendi - zakazy karne (prawo karne przedmiotowe),
Nota bene - nawiasem mówiąc,
Notoria nin egent probatione - fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu,
Nova constitutio futuris forman imponere debet, non praeteritis - nowa ustawa powinna regulować przyszłość, a nie przeszłość,
Novum iudicium - nowe orzeczenie sądowe,
Nuda veritas - naga prawda,
Nulla poena sine lege - nie ma kary bez ustawy,
Nulla regula (est) sine exceptione - nie ma reguły bez wyjątku,
Nullum crimen sine actione - nie ma przestępstwa bez społecznie niebezpiecznego sprawcy,
Nullum crimen sine culpa - nie ma przestępstwa bez winy,
Nullum crimen sine lege penali anteriori - nie ma przestępstwa bez wcześniejszej ustawy,
Nullum crimen sine lege poenali - nie ma przestępstwa bez ustawy karnej,
Nullum crimen sine lege scripta - nie ma przestępstwa bez prawa pisanego,
Nullum crimen sine periculo sociali - nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu,
Nullum crimen sine poena - Każde przestępstwo powinno być ukarane,
Nullum scelus rationem habet - żadna zbrodnia nie ma uzasadnienia,
Numerus clausus - liczba zamknięta, ograniczona,

O

Obscenus - nieprzyzwoity,
Odium - nienawiść,
Omissio - zaniechanie, zaniedbanie,
Omni modo - wszelkimi sposobami,
Op. Cit. (Opere citato, opus citatum) - w dziele cytowanym, dzieło cytowane,
Opinio communis - powszechny pogląd,
Optimum - najlepsze rozwiązanie,
Ordalicium - sąd boży,
Os - usta, twarz,

P

Pacta sunt servanda - umów należy dotrzymywać,
Paranomia - bezprawie,
Passio - bierność,
Per analogiam - przez analogię,
Per errorem - przez pomyłkę,
Per exemplum - na przykład,
Per modum - na wzór,
Per omnia - w każdym przypadku,
Poena - kara,
Poena capitalis (capitis) - kara śmierci,
Poena cullei - kara worka,
Poena exilii - kara wygnania,
Poena gladii - kara ścięcia za pomocą miecza,
Poena legitima - kara ustawowa,
Poena sequitur scelus - kara idzie za występkiem,
Poena talionis - kara odwetu,
Poenae infamantes - kary zniesławiające,
Poenalia sunt restringenda - w prawie karnym obowiązuje wykładnia ścieśniająca,
Poenalis - dotyczący kary,
Poenalitas - karalność,
Post factum - po fakcie,
Prima facie - na pierwszy rzut oka,
Pro publico bono - dla dobra wspólnego,
Pro rata temporis - stosownie do upływu czasu,
Pro tempore - stosownie do okoliczności, czasowo,
Pro timore mortis - z obawy przed śmiercią,
Prostitutio - oddawanie się nierządowi,
Prostitutus - nieprzyzwoity,
Punibilis - karalny,
Pura veritas - naga (czysta) prawda,
Putativus - urojony,

Q

Quaestio facti - zagadnienie faktyczne,
Qualis mater, talis filia - jaka matka, taka córka,
Qualis vita, et mors ita - jakie życie, taka śmierć,
Quando aliquid prohibetur, prohibetur et omne, per quod devenitur ad illud - gdy coś jest zakazane, zakazane jest wszystko co do tego zmierza (uzasadnienie karalności usiłowania),
Quasi - jakby,
Quest vita, et mors ita - jakie życie taka śmierć,
Qui accusare volunt, probationes habere debent - kto chce oskarżać powinien mieć dowód,
Qui errat consentire non videtur - kto błądzi, ten nie wyraża zgody,
Qui finem vult idem vult ad finem necesaria - kto chce celu, chce również tego, co jest konieczne aby go osiągnąć,
Qui licet quod est plus utique quod est minus - kto może więcej, ten może i mniej,
Qui non appellat, approbare videtur sententiam - kto się nie odwołuje, ten akceptuje wyrok,
Qui non negat, fatetur - kto nie zaprzecza, ten się przyznaje,
Qui scribit, bis legit - kto pisze, ten jakby dwa razy czytał,
Qui tacet consentire videtur - kto milczy, ten się zgadza,
Qui vult decipi, decipiatur - kto chce być oszukany, niech nim będzie,
Quo iure? - jakim prawem,
Quod erat demonstrandum - co było do udowodnienia,
Quod lege non prohibitum, licitum est - czego prawo nie zakazuje, jest dozwolone,
Quod non est licitum necessitas facit licitum - konieczność robi z czynu niedozwolonego czyn dozwolony,

R

Ratio decidendi - podstawa rozstrzygnięcia,
Ratio legis - motyw ustawodawczy, sens ustawy,
Ratio legis est anima legis - sens ustawy jest jej duszą,
Regina probationum - królowa dowodów,
Res iudicata - powaga rzeczy osądzonej,

S

Scientia nobilitat - wiedza uszlachetnia,
Scio me nihil scire - wiem, że nic nie wiem,
Sensu largo - w znaczeniu szerokim,
Sensu proprio - w znaczeniu właściwym,
Sensu stricto - w znaczeniu ścisłym,
Sententia - powiedzenie, opinia, wyrok,
Sententia capitalis - wyrok śmierci,
Sententia facit ius - wyrok stanowi prawo,
Signum temporis - znak czasów,
Stricte - dokładnie,
Suaviter in modo, fortier in re - delikatnie co formy, mocno co do treści,
Sub poena - pod karą,
Sub poena mortis - pod karą śmierci,
Summa necessitas - stan wyższej konieczności,

T

Tempore crimini - w czasie zbrodni,
Tempus delicti - czas popełnienia przestępstwa,
Terminus iuris - termin prawny,
Tertium non datur - nie ma trzeciego wyjścia (rozwiązania),
Thema probandi - przedmiot dowodzenia,
Theoria iuridica - teoria prawna,
Tutela legitima - opieka ustawowa,

U

Ubi culpa est, ibi poena subesse debet - gdzie jest wina, tam powinna być kara,
Ubi ius, ibi onus - gdzie prawo tam i obowiązek,
Ubi lex, ibi poena - gdzie prawo tam i kara,
Ubi non est culpa, ibi non est delictum - gdzie brak winy tam nie ma przestępstwa,
Ubi periculum, ibi lex - gdzie jest niebezpieczeństwo, tam jest i ustawa,
Ultima ratio - ostateczny argument,
Ultimum supplicium - kara śmierci,
Uno actu - jednym nieprzerwanym działaniem,
Unus testis, nullus testis - jeden świadek to żaden świadek,
Usus - zwyczaj, praktyka,

V

Vacatio legis - spoczywanie ustawy ( czas między opublikowaniem a wejściem w życie),
Varia - różności, rozmaitości, różne rzeczy,
Verba docent, exempla trahunt - słowa uczą, przykłady pociągają,
Verba legis - brzmienie ustawy,
Verba volant, scripta manet - słowa ulatują, pismo pozostaje,
Verbalis - dosłowny,
Versus - przeciw,
Vice versa - na odwrót,
Victima - ofiara,
Vide - zobacz,
Vide infra - patrz poniżej,
Vide supra - patrz wyżej,
Vim vi repellere licet - siłę wolno odeprzeć siłą,
Violatio - pogwałcenie, przekroczenie, naruszenie,
Violatum - występek,
Violentum stuprum - zgwałcenie kobiety,
Virgo (intacta) - dziewica,
Vis absoluta - przymus fizyczny (bezwzględny),
Vis compulsiva - przymus psychiczny (kompulsywny),
Vis maior - siła wyższa,
Vitae habilis - noworodek zdolny do życia,
Volens nolens - chcąc nie chcąc,
Volenti non fit iniuria - chcącemu nie dzieje się krzywda,
Volumen - pismo, tom,
Volumina legum - zbiory praw,
Votum separatum - zdanie odrębne,



SI VIS PACEM, PARA BELLUM...